บ้านที่ออกแบบตามหลัก Universal Design: ทางเลือกเพื่อความเท่าเทียมและใช้ชีวิตได้อย่างไร้ข้อจำกัด
ในยุคที่สังคมไทยก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุอย่างเต็มตัว และคนรุ่นใหม่ก็ให้ความสำคัญกับการออกแบบเพื่อทุกคน หลัก Universal Design (ยูนิเวอร์แซลดีไซน์) จึงกลายเป็นคำตอบของคนที่มองการณ์ไกลในการสร้างบ้าน ไม่ใช่แค่เพื่ออยู่อาศัยในวันนี้ แต่เพื่อความสะดวก ปลอดภัย และยืดหยุ่นสำหรับทุกช่วงวัยในอนาคต
Universal Design คืออะไร?
Universal Design คือแนวคิดในการออกแบบพื้นที่ อาคาร และสิ่งของต่างๆ โดยมีเป้าหมายให้ “ทุกคนสามารถใช้งานได้” โดยไม่ต้องปรับเปลี่ยนหรือออกแบบเพิ่มเติมสำหรับผู้ที่มีข้อจำกัดทางร่างกาย เช่น เด็กเล็ก ผู้สูงอายุ หรือผู้พิการ
ในด้านอสังหาริมทรัพย์ หลักการนี้สามารถนำมาใช้ในการออกแบบ “บ้าน” ได้อย่างสมบูรณ์แบบ เพื่อให้คนทุกวัยสามารถใช้ชีวิตในบ้านหลังเดียวกันได้อย่างมีคุณภาพ
7 องค์ประกอบหลักของบ้านแบบ Universal Design
การออกแบบบ้านที่ดีตามแนวคิด Universal Design ไม่ใช่เรื่องซับซ้อน แต่ต้องใส่ใจในรายละเอียด ดังนี้:
1. ทางเข้าบ้านต้องไม่มีขั้นบันได
พื้นทางเข้าควรเป็นระดับเดียวกับพื้นภายในบ้าน หรือมีทางลาดที่มีองศาที่เหมาะสม เพื่อให้ผู้ใช้รถเข็นหรือผู้มีปัญหาเรื่องการเดินสามารถเข้าออกได้สะดวก
2. ประตูและช่องทางเดินกว้างพอ
ประตูควรกว้างอย่างน้อย 90 เซนติเมตร และโถงทางเดินไม่ควรแคบเกินไป เพื่อให้ผู้สูงอายุหรือรถเข็นผ่านได้สะดวก
3. ห้องน้ำใช้งานง่ายและปลอดภัย
ควรมีพื้นที่หมุนรถเข็นได้ในห้องน้ำ, ใช้ประตูบานเลื่อน, มีราวจับในจุดสำคัญ และพื้นควรป้องกันการลื่น
4. พื้นต้องไม่ต่างระดับ
หากมีความต่างระดับภายในบ้าน อาจเป็นอุปสรรคต่อผู้มีปัญหาเรื่องการเคลื่อนไหว ควรทำให้พื้นเรียบเสมอกันทุกห้องหรือใช้ทางลาดทดแทน
5. สวิตช์และปลั๊กไฟอยู่ในระดับที่เหมาะสม
ตำแหน่งสวิตช์ควรอยู่สูงจากพื้นประมาณ 90-120 ซม. เพื่อให้ทั้งผู้ใหญ่ เด็ก หรือคนบนรถเข็นเข้าถึงได้ง่าย
6. แสงสว่างเพียงพอ
บ้านควรมีแสงธรรมชาติและแสงไฟส่องสว่างในพื้นที่สำคัญ เช่น บันได, ห้องน้ำ, ทางเดิน เพื่อป้องกันการสะดุดหกล้ม
7. มีความยืดหยุ่นและปรับเปลี่ยนได้ในอนาคต
การวางโครงสร้างภายในบ้านที่สามารถปรับเปลี่ยนได้ เช่น ห้องชั้นล่างที่สามารถเปลี่ยนเป็นห้องนอนผู้สูงวัยได้ในอนาคต เป็นอีกข้อดีของแนวคิดนี้
ใครควรพิจารณาซื้อหรือสร้างบ้านแบบ Universal Design?
- ครอบครัวที่มีผู้สูงอายุ: เพื่อให้ท่านสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างปลอดภัย โดยไม่ต้องพึ่งพาผู้อื่นตลอดเวลา
- ผู้ที่วางแผนอยู่บ้านระยะยาว: การออกแบบบ้านที่ตอบโจทย์ทุกช่วงวัยจะช่วยลดค่าใช้จ่ายในการรีโนเวทในอนาคต
- นักลงทุนอสังหาฯ: บ้านที่รองรับ Universal Design สามารถปล่อยเช่าได้กับกลุ่มเป้าหมายที่กว้างขึ้น เช่น ชาวต่างชาติ, ผู้สูงวัย, ผู้มีข้อจำกัดทางร่างกาย
- เจ้าของบ้านที่ใส่ใจในความปลอดภัยและคุณภาพชีวิตของทุกคนในบ้าน
บ้านแนว Universal Design กับความคุ้มค่าในระยะยาว
แม้การออกแบบบ้านตามแนวคิดนี้อาจมีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นเล็กน้อยในช่วงเริ่มต้น เช่น การติดตั้งราวจับ, ประตูบานเลื่อน, หรือใช้วัสดุป้องกันลื่น แต่หากมองในระยะยาวจะช่วย ลดต้นทุนการดูแลรักษา, ลดอุบัติเหตุภายในบ้าน, และเพิ่ม มูลค่าอสังหาฯ เมื่อขายต่อ
นอกจากนี้ บ้านแบบนี้ยัง ช่วยเพิ่มโอกาสในการปล่อยเช่า ในกลุ่มเป้าหมายพิเศษ เช่น ชาวต่างชาติที่มาอยู่ระยะยาวหรือผู้สูงอายุที่ต้องการบ้านที่ใช้ชีวิตสะดวก
สรุป: บ้านที่ทุกคนอยู่ได้ คือบ้านที่ดีที่สุด
Universal Design ไม่ใช่แค่เทรนด์การออกแบบใหม่ แต่เป็น แนวคิดที่เปลี่ยนชีวิต ของคนในบ้านให้ดีขึ้น บ้านที่ใส่ใจในทุกรายละเอียดเล็กน้อยเหล่านี้ จะกลายเป็นพื้นที่ที่ทุกคนสามารถใช้ชีวิตได้อย่างอิสระ ปลอดภัย และมีคุณภาพ
หากคุณกำลังจะสร้างบ้านใหม่ หรือวางแผนซื้อบ้านในอนาคต อย่าลืมพิจารณาเรื่อง Universal Design เข้าไปในแผนการด้วย เพราะบ้านที่ออกแบบดี…จะอยู่ได้ตลอดชีวิตครับ
